Τρίτη 21 Απριλίου 2009

Ιδανικοί Αυτόχειρες; Μόλις μάς ... τελείωσαν... (κι οπως το πάρετε)


Πριν από λίγα χρόνια και σαν πρωτοδιοριζόμενος καθηγητής, είχα την υποχρέωση να παρακολουθήσω κάποια επιμορφωτικά σεμινάρια που παρακολουθούν όλοι οι νεοδιοριζόμενοι καθηγητές. Στόχος αυτών των σεμιναρίων είναι , θεωρητικά, να επιμορφωθεί ο καθηγητής για διάφορα θέματα που αφορούν την υπηρεσία του, τα δικαιώματα του, τις υποχρεώσεις του, τις μεθόδους διδασκαλίας του αλλά και θέματα παιδαγωγικά. Θυμάμαι ότι σε ένα σεμινάριο που παρακολούθησα και που το ανέλαβε κάποιος ηλικιωμένος συνάδελφος φιλόλογος με σπινθηροβόλο βλέμμα, αεικίνητος, γελαστός και ομιλητικότατος μας μίλησε για μια εμπειρία που είχε πριν από πολλά χρόνια σε ένα Ναυτικό Λύκειο. Μας ανέφερε πως ένας από τους τρόφιμους της σχολής παρουσίαζε μονίμως μια ιδιόμορφη αντικοινωνική συμπεριφορά. Μας ομολόγησε πως όταν τα πράγματα έφτασαν στο «απροχώρητο», και χωρίς να αποφασίσει κάποιος από τους καθηγητές να τον πλησιάσει ιδιαιτέρως και να μιλήσει μαζί του για τα ενδεχόμενα προβλήματά του, η σχολή αποφάσισε να του δώσει «τα παπούτσια στο χέρι», με τη δικαιολογία πως επρόκειτο για ένα παιδί με «παραβατική συμπεριφορά». Οι τύψεις που ένιωσε αυτός ο καθηγητής για την ευκολία με την οποία λήφθηκε η απόφαση βρήκαν τη μοιραία δικαίωση τους μερικά χρόνια αργότερα αφού το όνομα του αποβληθέντα μαθητή φιγουράριζε σε όλα τα σήματα της Ιντερπόλ και στους τίτλους των δελτίων: «Πάσσαρης». Στερνή μου γνώση να σ΄ είχα πρώτα…
  Δεν ξέρω κατά πόσο μπόρεσα να αφομοιώσω αυτό το μάθημα του συνταξιούχου πια συναδέλφου και δασκάλου μου αλλά στο παρελθόν προσπάθησα, μάλλον ανεπιτυχώς να αποτρέψω την – ελαφρά τη καρδία - αποβολή μαθητών μας από τα σχολεία που εργάσθηκα και που παρουσίασαν και αυτοί (– ές) παραβατική συμπεριφορά. Τα θυμήθηκα όλα αυτά με την αυτοχειρία του 19χρονου Δημήτρη, μια αυτοχειρία που ακολούθησε μετά από μια τριπλή χωρίς προσωποποιημένο στόχο δολοφονική απόπειρα στο χώρο της σχολής του στον ΟΑΕΔ του Ρέντη. Μια εκ πρώτης όψεως απρόσωπη στοχοθεσία που έθετε στο στόχαστρο του όπλου του μια ολόκληρη κοινωνία και του ιδίου συμπεριλαμβανομένου. Φρόντισε να βρει μια λογικά στοιχειοθετημένη δικαιολογία για να αποδείξει ότι ενώ κι ο ίδιος είναι στόχος του όπλου του, αυτός ξεχωρίζει και θα πάει από άλλο δρόμο: θα «φύγει» από την οδό που διαλέγει αυτός και όταν θέλει αυτός, ενώ οι άλλοι θα φύγουν από ένα δρόμο που δεν έχουν διαλέξει….
 Προβληματίσθηκα για δύο πράγματα: το ένα είναι το αν θα μπορούσαμε να αποφύγουμε μια τέτοια έκβαση και μια τέτοια επιλογή από μεριάς του όχι χτυπώντας ντε και καλά το κακό στη ρίζα του (αυτά είναι αποτελέσματα μιας κοινωνίας σε παθογένεια) αλλά αν κάποιος από τους καθηγητές του είχε επιχειρήσει να τον προσεγγίσει με έναν διαφορετικό τρόπο. Ίσως και να έγινε κάποια απόπειρα, ποιος ξέρει τώρα πια; Το σίγουρο είναι πως ο Δημήτρης παρουσίασε και στο παρελθόν … «παραβατική συμπεριφορά» και έτυχε παρόμοιας αντιμετώπισης με τον μαθητή Πάσσαρη. Χα! «Εμείς θα βγάλουμε το φίδι από την τρύπα;» σκέφτηκαν σίγουρα κάποιοι … (κι ίσως από αύριο κι εγώ…)
 Το δεύτερο πράγμα που σκέφτηκα είναι πως ο Δημήτρης μαζί με άλλους τρεις τραυματίες βγάζουν το φίδι από την τρύπα. Ο Δημήτρης, θύμα πρώτα κι αυτός σαν κι εμάς, και μετά θύτης κι αυτός (αλλά όχι ακριβώς σαν κι εμάς) ήταν ο πρώτος που μετέφερε στην Ελλάδα τον «Ελέφαντα» του Γκας Βαν Σαντ. Πρόκειται για μια ταινία στα όρια του σουρεαλισμού και του ωμού ρεαλισμού που αναφέρεται στο φαινόμενο που ενδημεί στη Δύση να «καθαρίζουν» κάποιοι μαθητές στο χώρο του σχολείου τους. Πριν από πολλές δεκαετίες ο εξαιρετικός Κώστας Καρυωτάκης μίλησε για τους «Ιδανικούς Αυτόχειρες». Και τέτοιοι άνθρωποι υπήρξαν πολλοί. Άνθρωποι που δεν άντεξαν το βάρος της ζωής τους, της μοίρας τους, των επιλογών τους και αποφάσισαν να μας χαιρετήσουν ή να μας φτύσουν αλλά χωρίς να μας πειράξουν. Τώρα που η ευθύνη είναι συνολική δεν υπάρχουν πια ιδανικοί αυτόχειρες, μας τελείωσαν αυτοί. Τώρα κι αν υπάρχουν τέτοιοι θα είναι απλά «δανεικοί» από το παρελθόν ίσα για να μας υπενθυμίσουν πως δύσκολα θα βρεις αξιοπρεπή τρόπο για να φύγεις από τη ζωή…

1 σχόλιο:

alkioni είπε...

Αγαπητέ φίλε με προσοχή διάβασα την ανάρτησή σου και πραγματικά το θέμα των παιδιών με παραβατική ή αντικοινωνική συμπεριφορά πάντα προκαλεί ιδιαίτερη ευαισθησία. Δε θέλω να μπω σε πολλές αναλύσεις γύρω από τα συγκεκριμένα πρόσωπα και περιστατικά που αναφέρεις, αλλά με έναν απλό και σαφή τρόπο θα ήθελα να εκφράσω την άποψη ότι ένα παιδί με αντικοινωνική συμπεριφορά που μπορεί να καταλήξει αυτόχειρας ή φυλακισμένος είναι μια ανθρώπινη ψυχή γεμάτη τραύματα, πόνο και μεγάλη έλλειψη μητρικής αγάπης. Ξεκινώντας από εκεί καταλήγω ότι ένας άνθρωπος που οδηγείται στην αυτοκτονία κατά κύριο λόγο είναι «άδειος» ψυχικά και συνάμα δεν υπάρχει ούτε ένας άλλος άνθρωπος δίπλα του ή στην άλλη άκρη του κόσμου που να τον έχει αγαπήσει αληθινά. Αυτοί οι δύο λόγοι είναι αρκετοί για να σκεφτούν όλοι όσοι έρχονται σε επαφή ή μπορεί να συνυπάρχουν με ανθρώπους παρόμοιας συμπεριφοράς ποια θα μπορούσε να είναι η συμπεριφορά τους έτσι ώστε όχι να σώσουν, αλλά να φανερώσουν σε έναν τόσο πονεμένο άνθρωπο ότι θα μπορούσε να υπάρξει και για εκείνον μια καλύτερη ζωή με τους κατάλληλους ανθρώπους δίπλα του σε μια διαδικασία ψυχοθεραπείας.
Ας είναι η συμπεριφορά καθηγητών και κοινωνίας μια προσφορά μητρικού ενδιαφέροντος σε αυτούς τους ανθρώπους που όχι μόνο δεν αγαπήθηκαν όσο θα ‘ θελαν σαν παιδιά, αλλά ίσως να μην αγαπήθηκαν ποτέ και από κανέναν! Ένας άνθρωπος που έχει νιώσει έστω και μια φορά το πραγματικό ενδιαφέρον και την αγάπη ενός συνανθρώπου του δεν αυτοκτονεί ποτέ! Και αυτό δεν έχει να κάνει με κοινωνικά δεδομένα και κοινωνικές σχέσεις αλλά με τη γλώσσα της ψυχής και των συναισθημάτων!
Ας λήξει λοιπόν και το θέμα του υπερθεματισμού των ιδανικών αυτοχείρων διότι είναι σα να διατυμπανίζουμε την ψυχική μας νέκρα και τη συναισθηματική απροσφορότητα ως κάτι ιδανικό! Ας επιστρέψουμε στη ζωή αγαπητέ μου, ας βιώσουμε συναισθηματικά τις σχέσεις μας και ας έρθουμε σε επαφή με τον εαυτό μας όσο και αν αυτό μπορεί να πονάει, ακόμα και αν χρειαστεί να το κάνουμε με συνοδοιπόρο έναν θεραπευτή. Μόνο έτσι θα μάθουμε να παίρνουμε, να γεμίζουμε τα ελλείματά μας και στη συνέχεια να καταφέρουμε και εμείς να προσφέρουμε και να απολαμβάνουμε τη ζωή μας!